Giriş
Ölçekler matematikte sıkça kullanılan bir kavramdır. Ölçekler, bir şeyin gerçek boyutunu küçük bir ölçekte göstermek için kullanılır. Çizgi ölçeği ve kesir ölçek, ölçekler arasında en sık kullanılanlardır. Bu yazımızda çizgi ölçeği kesir ölçeğe çevirme işlemini anlatacağız ve bunu 5 farklı örnek ile göstereceğiz.
Çizgi Ölçeği Kesir Ölçeğe Çevirme
Çizgi ölçeği, gerçek boyutları küçültülmüş bir çizgi üzerinde gösteren bir ölçektir. Örneğin, 1 cm’lik bir çizgi üzerinde 100 metrelik bir yolun gösterilmesi gibi. Kesir ölçek ise, gerçek boyutları kesirlerle gösteren bir ölçektir. Örneğin, 1/100 ölçekte 100 metrelik bir yolun 1 metre olarak gösterilmesi gibi.
Çizgi ölçeğini kesir ölçeğe çevirmek için, öncelikle çizgi ölçeğindeki birimi belirlemek gerekir. Daha sonra, istenilen kesir ölçek belirlenir ve çizgi ölçeğindeki birimler bu kesir ölçeğe göre hesaplanır. Aşağıda, çizgi ölçeğini kesir ölçeğe çevirmek için 5 farklı örnek verilmiştir.
Örnek 1
Bir çizgi ölçeğinde 1 cm, gerçek hayatta 20 metrelik bir yolun gösterilmesi için kullanılmıştır. Bu ölçeği 1/500 kesir ölçekte gösteriniz.
Çözüm: Bir cm’nin gerçek hayatta kaç metre olduğunu hesaplamamız gerekiyor. 1 cm, 20 metrelik yola karşılık geliyor. Bu nedenle, 1 cm = 20 m / 1 = 20/1 = 20. Kesir ölçeği de 1/500 olduğuna göre, 1/500 ölçekte 20 metrelik yolun kaç metre olarak gösterileceğini hesaplamak için, 20 x 1/500 = 0.04 metre olarak bulunur.
Örnek 2
Bir çizgi ölçeğinde 2 cm, gerçek hayatta 8 metrelik bir yolun gösterilmesi için kullanılmıştır. Bu ölçeği 1/2000 kesir ölçekte gösteriniz.
Çözüm: Bir cm’nin gerçek hayatta kaç metre olduğunu hesaplamamız gerekiyor. 1 cm, 8 metrelik yola karşılık geliyor. Bu nedenle, 1 cm = 8 m / 2 = 4. Kesir ölçeği de 1/2000 olduğuna göre, 1/2000 ölçekte 8 metrelik yolun kaç metre olarak gösterileceğini hesaplamak için, 8 x 4 x 1/2000 = 0.016 metre olarak bulunur.
Örnek 3
Bir çizgi ölçeğinde 1 cm, gerçek hayatta 15 metrelik bir yüksekliğin gösterilmesi için kullanılmıştır. Bu ölçeği 1/300 kesir ölçekte gösteriniz.
Çözüm: Bir cm’nin gerçek hayatta kaç metre olduğunu hesaplamamız gerekiyor. 1 cm, 15 metrelik yüksekliğe karşılık geliyor. Bu nedenle, 1 cm = 15 m / 1 = 15/1 = 15. Kesir ölçeği de 1/300 olduğuna göre, 1/300 ölçekte 15 metrelik yüksekliğin kaç metre olarak gösterileceğini hesaplamak için, 15 x 1/300 = 0.05 metre olarak bulunur.
Örnek 4
Bir çizgi ölçeğinde 2 cm, gerçek hayatta 10 metrelik bir yolun gösterilmesi için kullanılmıştır. Bu ölçeği 1/1000 kesir ölçekte gösteriniz.
Çözüm: Bir cm’nin gerçek hayatta kaç metre olduğunu hesaplamamız gerekiyor. 1 cm, 10 metrelik yola karşılık geliyor. Bu nedenle, 1 cm = 10 m / 2 = 5. Kesir ölçeği de 1/1000 olduğuna göre, 1/1000 ölçekte 10 metrelik yolun kaç metre olarak gösterileceğini hesaplamak için, 10 x 5 x 1/1000 = 0.05 metre olarak bulunur.
Örnek 5
Bir çizgi ölçeğinde 3 cm, gerçek hayatta 12 metrelik bir yolun gösterilmesi için kullanılmıştır. Bu ölçeği 1/4000 kesir ölçekte gösteriniz.
Çözüm: Bir cm’nin gerçek hayatta kaç metre olduğunu hesaplamamız gerekiyor. 1 cm, 12 metrelik yola karşılık geliyor. Bu nedenle, 1 cm = 12 m / 3 = 4. Kesir ölçeği de 1/4000 olduğuna göre, 1/4000 ölçekte 12 metrelik yolun kaç metre olarak gösterileceğini hesaplamak için, 12 x 4 x 1/4000 = 0.012 metre olarak bulunur.
Sonuç
Bu yazımızda, çizgi ölçeği kesir ölçeğe çevirme işlemi hakkında bilgi verdik ve bunu 5 farklı örnek ile gösterdik. Ölçekler matematikte sıkça kullanılan bir kavramdır ve ölçeklerle ilgili konulara hakim olmak önemlidir.
