Fiillerin İş Oluş Durumları
Türkçedeki fiiller, iş oluş durumlarına göre üç gruba ayrılır: düzenli, düzensiz ve yardımcı fiiller. Düzenli fiillerin iş oluş durumu, geçmiş zaman çekimlerinde sabit bir şekilde değişir. Düzensiz fiillerin iş oluş durumu ise düzenli fiillere göre daha karmaşıktır. Yardımcı fiiller ise diğer fiillerle birlikte kullanılır ve iş oluş durumlarına göre değişmezler.
Düzenli Fiillerin İş Oluş Durumları
Düzenli fiillerin iş oluş durumları, geçmiş zaman çekimlerinde sabit bir şekilde değişir. Örneğin, “okumak” fiilinin geçmiş zaman çekimleri şu şekildedir:
- Ben okudum
- Sen okudun
- O okudu
- Biz okuduk
- Siz okudunuz
- Onlar okudular
Bu örnekte görüldüğü gibi, düzenli fiillerin iş oluş durumları geçmiş zaman çekimlerinde belirgin bir şekilde değişir.
Düzensiz Fiillerin İş Oluş Durumları
Düzensiz fiillerin iş oluş durumu düzenli fiillere göre daha karmaşıktır. Örneğin, “gitmek” fiilinin geçmiş zaman çekimleri şu şekildedir:
- Ben gittim
- Sen gittin
- O gitti
- Biz gittik
- Siz gittiniz
- Onlar gittiler
Bu örnekte görüldüğü gibi, düzensiz fiillerin iş oluş durumları düzenli fiillere göre daha farklıdır. Bu nedenle, düzensiz fiillerin geçmiş zaman çekimlerini ezberlemek gerekmektedir.
Yardımcı Fiillerin İş Oluş Durumları
Yardımcı fiiller diğer fiillerle birlikte kullanılır ve iş oluş durumlarına göre değişmezler. Örneğin, “olmak” fiili yardımcı fiil olarak kullanıldığında şu şekilde çekimlenir:
- Ben öğretmen oldum
- Sen öğretmen oldun
- O öğretmen oldu
- Biz öğretmen olduk
- Siz öğretmen oldunuz
- Onlar öğretmen oldular
Bu örnekte görüldüğü gibi, yardımcı fiillerin iş oluş durumları diğer fiillere göre değişmez.
Örnek Cümleler
İş oluş durumlarına göre fiiller çekimlenir ve cümleler oluşturulur. İşte “iş oluş durum fiilleri” konusuyla ilgili birkaç örnek cümle:
- Bugün arkadaşımın doğum günü, ona hediye aldım. (aldım: düzenli fiil)
- Geçen hafta sinemada harika bir film izledik. (izledik: düzenli fiil)
- Dün gece yemekte çok güzel bir somon yedik. (yedik: düzenli fiil)
- Geçen yaz İtalya’ya tatil için gittik. (gittik: düzensiz fiil)
- Annem bana hep yemek yapmayı öğretti. (öğretti: düzensiz fiil)
- Sabahları kahvaltıda her zaman sıcak çikolata içerim. (içerim: düzensiz fiil)
- Bu yıl çok çalışıp, iyi bir üniversite kazanmayı hedefliyorum. (hedefliyorum: yardımcı fiil)
- Seninle yarın buluşmayı planlıyorum. (planlıyorum: yardımcı fiil)
- Geçen hafta sonu evde temizlik yapmayı başardım. (başardım: yardımcı fiil)
Bu örneklerde görüldüğü gibi, iş oluş durumlarına göre fiiller çekimlenerek cümleler oluşturulur.
