Yüklem özne, bir cümlede yüklem ile öznenin aynı olmasıdır. Türkçe dilinde yüklem özne yapıları oldukça sık kullanılır. Özellikle yazılı anlatım ve dil bilgisi derslerinde sıklıkla karşımıza çıkar. Bu yazımızda 8. sınıf Türkçe dersinde öğrenilen yüklem özne konusunu örneklerle ele alacağız.
Yüklem Özne Nedir?
Yüklem özne, yüklem ile öznenin aynı olması durumudur. Yani, yüklem ve özne aynı kişi, aynı cinsiyet, aynı sayıda ve aynı kişilikte olurlar. Örneğin;
“Ali koştu.” cümlesinde yüklem “koştu” özne ise “Ali” dir. Bu cümlede yüklem ile özne aynı kişi, aynı cinsiyet, aynı sayıda ve aynı kişilikte olduğu için yüklem özne yapısı vardır.
Yüklem Özne Örnekleri
Örnek 1:
“Ben bugün okula yürüyerek gittim.” cümlesinde yüklem “gittim” özne ise “ben” dir. Bu cümlede yüklem ile özne aynı kişi, aynı cinsiyet, aynı sayıda ve aynı kişilikte olduğu için yüklem özne yapısı vardır.
Örnek 2:
“Ayşe kitap okudu.” cümlesinde yüklem “okudu” özne ise “Ayşe” dir. Bu cümlede yüklem ile özne aynı kişi, aynı cinsiyet, aynı sayıda ve aynı kişilikte olduğu için yüklem özne yapısı vardır.
Yüklem Özne Yapısı Nasıl Bulunur?
Yüklem özne yapısı, yüklem ile öznenin aynı olması durumudur. Bu nedenle bir cümlede yüklem özne yapısını bulmak için öncelikle yüklem ve özne kısımlarını belirlemek gerekir. Yüklem ve özne kısımlarını belirledikten sonra yüklem ve öznenin aynı kişi, aynı cinsiyet, aynı sayıda ve aynı kişilikte olup olmadığı kontrol edilir. Eğer yüklem ve özne aynı kişi, aynı cinsiyet, aynı sayıda ve aynı kişilikte ise yüklem özne yapısı vardır.
Sonuç
Yüklem özne yapısı Türkçe dilinde sıklıkla kullanılan bir yapıdır. Özellikle yazılı anlatım ve dil bilgisi derslerinde sıklıkla karşımıza çıkar. Yüklem özne yapısını doğru bir şekilde kullanarak cümleleri daha anlamlı hale getirebiliriz.
