Çok ölçütlü karar verme yöntemleri, birden fazla kriteri değerlendirerek en optimal kararın alınmasını sağlar. Bu yöntemler, işletmelerde, endüstriyel alanda, sağlık sektöründe, eğitimde ve daha birçok alanda kullanılmaktadır.
Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemlerinin Avantajları
Çok ölçütlü karar verme yöntemleri, tek kriterli karar verme yöntemlerine göre birçok avantaj sağlamaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Birden fazla kriteri değerlendirerek daha doğru ve objektif kararlar alınması
- Karar verme sürecinde şeffaflık ve açıklık sağlanması
- Alternatifler arasında karşılaştırma yapılabilmesi
- Karar verme sürecinde taraflar arasında anlaşmazlık çıkması durumunda, objektif bir değerlendirme yapılabilmesi
Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri Türleri
Çok ölçütlü karar verme yöntemleri, farklı kriterlere göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın kullanılan yöntemler şunlardır:
Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS)
AHS, bir karar problemindeki kriterlerin ve alternatiflerin ağırlıklandırılması için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde, kriterlerin ve alternatiflerin birbirleriyle olan ilişkileri matematiksel olarak hesaplanır ve en optimal alternatif belirlenir.
Toplamsal Skor Yöntemi (TSY)
TSY, birden fazla kriteri tek bir ölçüt altında toplayarak alternatiflerin değerlendirilmesini sağlar. Bu yöntemde, her kriter için ayrı ayrı ağırlıklandırma yapılmaz, kriterlerin önem dereceleri toplanarak tek bir skor elde edilir.
Çok Ölçütlü Karar Verme Uygulama Örnekleri
Çok ölçütlü karar verme yöntemleri, birçok alanda kullanılabilmektedir. İşletmelerde pazarlama stratejilerinin belirlenmesi, yatırım kararlarının alınması, personel seçimi gibi birçok alanda kullanılabilmektedir. Bunun yanı sıra, sağlık sektöründe hastane seçimi, tedavi yöntemlerinin belirlenmesi, eğitimde öğrenci başarısının değerlendirilmesi gibi birçok alanda da kullanılabilmektedir.
Örnek 1: İşletme Yatırım Kararı
Bir işletme, yeni bir yatırım yapmak istemektedir. Alternatif olarak, üretim kapasitesi arttırılabilir, yeni bir ürün piyasaya sürülebilir veya işletme büyütülebilir. Bu alternatifler arasında en optimal kararın alınabilmesi için, çok ölçütlü karar verme yöntemi kullanılabilir. Bu yöntemde, maliyetler, riskler, karlılık gibi farklı kriterler belirlenerek, her alternatif bu kriterlere göre değerlendirilir ve en optimal karar alınır.
Örnek 2: Sağlık Sektöründe Hastane Seçimi
Bir hasta, ameliyat olmak için farklı hastaneler arasında seçim yapmak istemektedir. Hastane seçiminde, hasta için en uygun olan hastane belirlenerek, en iyi sonuçların alınması hedeflenir. Bu seçimde, hastanın durumu, hastanenin uzmanlık alanı, hastanenin tecrübesi gibi farklı kriterler belirlenerek, her hastane bu kriterlere göre değerlendirilir ve en uygun olan hastane seçilir.
