Giriş
Bilimsel araştırma, herhangi bir alanda sorunların çözülmesi veya keşiflerin yapılması için yapılan sistemli ve yöntemli çalışmalardır. Bu çalışmalar, belirli bir prosedür ve sistem dahilinde yapıldığı için sonuçları da genellikle güvenilirdir. Ancak bilimsel araştırmalar yapmak için belirli bir yöntem izlenmesi gerekmektedir. Bu yöntem, sosyal bilgiler dersinde de öğretilmektedir ve öğrencilerin bilimsel araştırma yapmaları için gerekli olan adımları içermektedir.
Basamaklar
Bilimsel araştırmanın basamakları, genellikle altı adımdan oluşmaktadır. Bu adımlar şöyledir:
1. Konu Belirleme
Bir bilimsel araştırmanın ilk adımı, konunun belirlenmesidir. Konu, genellikle bir sorun veya bir hipotez olarak belirlenir. Öğrenciler, sosyal bilgiler dersinde öğrendikleri konular üzerinde araştırma yapabilirler. Örneğin, “Türkiye’de tarımın tarihi” konusu belirlenebilir.
2. Hipotez Geliştirme
Konu belirlendikten sonra, bir hipotez geliştirilir. Hipotez, araştırmanın sonucunu tahmin etmeye yönelik bir önermedir. Hipotez, genellikle bir “eğer-böyleyse” ifadesi şeklinde kurulur. Örneğin, “Türkiye’de tarımın tarihi, Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki tarımın gelişmesiyle ilişkilidir” şeklinde bir hipotez geliştirilebilir.
3. Veri Toplama
Hipotez geliştirildikten sonra, veri toplama aşamasına geçilir. Bu aşamada, belirli bir yöntem kullanılarak veriler toplanır. Örneğin, “Türkiye’de tarımın tarihi” konusunda araştırma yapılıyorsa, Osmanlı Arşivleri’nde bulunan belgeler ve kitaplar gibi kaynaklar kullanılabilir.
4. Verilerin Analizi
Veriler toplandıktan sonra, analiz aşamasına geçilir. Bu aşamada, toplanan veriler değerlendirilir ve hipotez ile karşılaştırılır. Örneğin, Osmanlı Arşivleri’nden toplanan veriler, hipotezdeki iddiayı destekliyor mu yoksa çürütüyor mu bunlar değerlendirilir.
5. Sonuçların Çıkarılması
Analiz aşamasından sonra, sonuçların çıkarılması aşamasına geçilir. Bu aşamada, araştırmanın sonucu ortaya konulur ve hipotez doğruysa veya yanlışsa açıklanır. Örneğin, “Türkiye’de tarımın tarihi” konusunda araştırma yapıldıysa ve hipotez doğruysa, sonuç “Osmanlı İmparatorluğu döneminde tarımın gelişmesi, Türkiye’deki tarımın tarihinde önemli bir yere sahiptir” şeklinde olabilir.
6. Raporlama
Son aşama, araştırmanın raporlanmasıdır. Raporlama aşamasında, araştırmanın amacı, yöntemi, bulguları ve sonuçları açıklanır. Bu aşamada, araştırmanın yazılı veya sözlü olarak sunulması gerekebilir.
Örnekler
Öğrenciler, sosyal bilgiler dersinde öğrendikleri konular üzerinde bilimsel araştırma yapabilirler. Örneğin, “Türkiye’de turizmin tarihi” konusu üzerinde bir araştırma yapılabilir. Bu araştırmada, konu belirlendikten sonra, bir hipotez geliştirilir. Hipotez, örneğin, “Türkiye’de turizm, Cumhuriyet dönemindeki modernleşme hareketleriyle ilişkilidir” şeklinde olabilir. Ardından, veri toplama aşamasına geçilir. Bu aşamada, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yayınladığı kitaplar ve belgeler gibi kaynaklar kullanılabilir. Veriler analiz edildikten sonra, sonuçlar çıkarılır ve araştırmanın raporlanması aşamasına geçilir. Başka bir örnek olarak, “İnsan hakları ve özgürlüklerinin tarihi” konusu üzerinde bir araştırma yapılabilir. Bu araştırmada, konu belirlendikten sonra, bir hipotez geliştirilir. Hipotez, örneğin, “İnsan hakları ve özgürlükleri, Aydınlanma Çağı’ndaki düşünce akımlarıyla ilişkilidir” şeklinde olabilir. Ardından, veri toplama aşamasına geçilir. Bu aşamada, Aydınlanma Çağı’nda yaşamış filozofların eserleri gibi kaynaklar kullanılabilir. Veriler analiz edildikten sonra, sonuçlar çıkarılır ve araştırmanın raporlanması aşamasına geçilir.
Sonuç
Sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin bilimsel araştırma yapmaları, öğrencilerin araştırmacı ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Bilimsel araştırma yaparken izlenmesi gereken adımlar, öğrencilere araştırma yapma sürecinde yol gösterir. Bu adımlar, konu belirleme, hipotez geliştirme, veri toplama, verilerin analizi, sonuçların çıkarılması ve raporlama aşamalarından oluşur. Öğrenciler, sosyal bilgiler dersinde öğrendikleri konular üzerinde bilimsel araştırma yaparak, öğrendiklerini pekiştirebilirler.
